Iedereen kan schilderen

Iedereen kan schilderen

Wij hebben veel teringzooi in huis. Mijn familie is namelijk creatief. M’n moeder deed aan kartonnage, tekenen, zijdeschilderen en is momenteel into vilten. Mijn nicht ook, die daarnaast nog schildert, boetseert en conceptkleding ontwerpt. Haar moeder maakte fimokleipoppen en kan goed met de naaimachine overweg. Resultaat: veel quilts, tassen en nóg meer kledingstukken in huis. Haar zus, mijn andere tante, fotografeert alles wat los en vast zit. D’r vriend weet ook al van geen ophouden met zijn camera.

Logeren bij oom en tante moet ruim een week van tevoren aangevraagd worden. De logeerkamer moet immers eerst nog toegankelijk worden gemaakt. M’n ene broer schetst, schildert, bewerkt hout en metaal, broer nummer twee verzamelt dv-tapes voor video-opnamen. En ik zie mijn huis steeds verder dichtgroeien met schilderijen. Godzijdank is mijn vader niet creatief.

Al dit hobbyisme is leuk, maarja, waar laat je alles? Sinds 1 september hoef je je creaties niet meer uitsluitend op zolder te stallen. Na een testfase van ruim een maand is kunstzinnig.nl officieel gelanceerd. Ik vond dit een interessant initiatief, dus reden om er een artikel aan te wijden. Bertien Berkers, bedenkster van de website: ‘Na vijf jaar schilderles en twee jaar handvaardigheidcursus kwam ik tot de conclusie dat mijn huis te klein was. Weggooien wilde ik al die voorwerpen die ik gemaakt had niet. Ik had er al veel aan de muur, op of in de kast en in de kruipruimte. Ik bedacht me dat veel andere hobbyisten ook tegen dat probleem aan moeten lopen. Zo ontstond het idee voor kunstzinnig.nl. Het viel me ineens op hoeveel kale ruimtes er in Nederland zijn, waar best plek is voor iets moois. Kunst is prachtig, maar vaak wel duur. Waarom niet instellingen, restaurants, wachtruimtes en bushokjes opvrolijken met al dat moois dat er gemaakt wordt?’ Bertien liep maanden met het idee rond voor ze de stap naar het internet waagde. Ze runt de site nu zelf, naast het runnen van een huishouden met drie kinderen. Wel heeft ze een groep mensen om zich heen verzameld die met haar meedenkt en haar inspireert.

Voor wie de site nog niet kent, het principe is simpel. Net als bij marktplaats.nl kun je gratis een advertentie plaatsen of digitaal naar koopjes neuzen. Wat je er niet zult vinden is een tweedehands grasmaaier, maar dit gebrek wordt ruimschoots gecompenseerd door andere leuke hebbedingetjes. Een handbeschilderde vaas, een serie schattige schilderijtjes of een raamhanger. De site biedt ook gelegenheid om materialen, cursussen en workshops aan te bieden. Erg handig. Maar verdient het nog een beetje? Jojanneke de Jonge verkoopt spulletjes voor kinderen. ‘Moeilijk te zeggen, ik ben net begonnen met adverteren. Het gaat er meer om dat je je eigen ideeën kwijt kunt en dat je het aan mensen kan laten zien. Op den duur ga je er misschien goed aan verdienen. Momenteel verkoop ik gemiddeld drie dingen per week.’ Op mijn vraag wat de trends zijn antwoordt Jojanneke: ‘Ik verkoop slabben, tassen, knuffelbeesten en meer. Eigenlijk gaat alles gelijk op.’ Als er extreem veel vraag zou zijn naar een bepaald artikel, zou ze daar dan op inspelen om extra te verdienen? ‘Nee, ik blijf alleen maken wat ík mooi vind.’
Arie Houtman, fulltime kunstenaar sinds 1992, exposeert niet online. Zijn schilderijen zijn vooral abstract met reliëf, omdat híj daarvan houdt. Want ook Arie is niet van plan zich te conformeren aan de vraag naar specifiek werk. ‘Dan had ik grafisch ontwerper moeten blijven. Ik werk niet voor een doelgroep.’ Dat is een nobel streven, maar anderen zullen de verleiding wellicht niet kunnen weerstaan en koortsachtig aan de massaproductie beginnen. Dan gaat het niet meer om creativiteit maar om keiharde cash. Bertien: ‘Of massaproductie door mijn website wel of niet gestimuleerd wordt, weet ik niet. Belangrijker vind ik dat het mechanisme van vraag en aanbod dit zelf bepaalt.’

Ik vraag Arie of het niet heel raar is om je creaties als product te beschouwen. ‘Ik zie alles wat ik maak als product. Vroeger vond ik het wel moeilijk om afstand van mijn dingen te doen, maar tegenwoordig kan ik die knop gewoon omzetten. Als iets af is, moet het zijn eigen weg vinden. Al moet ik zeggen dat er situaties zijn geweest waarin ik er moeite mee had. Een keer bijvoorbeeld hing mijn werk op een expositie toen er een dronken man de galerie binnenstrompelde. Hij lalde ‘Ik wil…dít schilderij’, handelde het af met de galeriehouder en sleepte zich het pand weer uit. Toen dacht ik wel even: ‘Wíl ik dit wel?’

Kunst definieert iedereen op zijn eigen manier, dus misschien is het wel zo makkelijk om het los van de diepere betekenis te koppelen. Laten we er eens niet zo dierbaar over doen. Het is een business waarin geld te verdienen valt, net als in elke andere business. Kunstzinnig.nl is op die manier bekeken gewoon een webwinkel. Of nee, een webwinkelcentrum, want de technieken en onderwerpen zijn zeer divers. Bij het browsen van de site kom ik een kettinghanger van acrylglas tegen. Ziet er bijzonder uit, en kost maar vier euro. Bovendien lekker klein, daar kan ik in mijn overvolle huis nog best wel plaats voor maken. Dat mooie schilderij van twee vierkante meter wordt wat lastiger…Of ik zou eerst een door mezelf gemaakt schilderij moeten wegdoen. Wat me op het volgende punt brengt.

Zijn er eigenlijk criteria voor de kwaliteit van de te adverteren kunst, oftewel, mag je wanstaltige tekeningen ook plaatsen? Bertien: ‘Er zijn geen criteria voor de kwaliteit. Ik hou ervan als mensen van hun creaties kunnen genieten en ik voel me niet de juiste persoon om te beoordelen wat de kwaliteit van een kunstwerk is. Kunst is nou eenmaal een subjectief gegeven. Wat de één mooi vindt, vindt de ander misschien lelijk. Ik verwacht dat mensen vooral datgene op de site zetten, waar ze zelf trots op zijn. En creaties die niet kunstzinnig genoeg zijn, worden waarschijnlijk nauwelijks bekeken of verkocht en verdwijnen vanzelf weer. Criteria op ander vlak zijn er trouwens wel; pornografische afbeeldingen of grievende uitlatingen worden geweerd.’

Zonder zo’n kwaliteitsfilter is het maar afwachten of de site over een tijdje niet bekend zal staan om de belabberde kunstuitingen. Met een beetje pech zou dit tot gevolg kunnen hebben dat professionals niet met de site geassocieerd willen worden. Arie: ‘Ik ben altijd nieuwsgierig naar wat anderen maken, maar het één is het ander niet, laat ik ‘t zo zeggen.’ Hij grinnikt. ‘Laat ik niet te negatief zijn. Net als exto.nl is kunstzinnig.nl zo’n brei, er is zoveel. Het vertegenwoordigt niet meer één gedachte, zoals een galerie. Je kunt je werk exposeren in díe galerie die het beste bij jouw stijl past. Bij kunstzinnig.nl kun je niet selectief zijn met waar je werk tussen staat. Ik sta bewust niet op die site, want ik ben bang dat het ‘t imago van mijn werk naar beneden haalt.’ Bertien acht de kans dat het niveau te laag wordt onwaarschijnlijk. ‘Mensen vinden het vaak een hele stap om hun creaties te laten zien. De drempel kan soms niet laag genoeg zijn. Vaak zijn zijzelf hun grootste criticus. Als iets een werkelijk te laag niveau heeft, durft men het er simpelweg niet op te zetten.’

In grote lijnen moet ik Bertien hierin gelijk geven, maar af en toe stuit ik nog op creaties waarvan niet te herleiden valt waarom ze bestaan. Persoonlijk denk ik dat met het groeien van de site de hoeveelheid kwaliteit zal toenemen en het automatische filter in werking zal treden. Maar dat zal de tijd ons leren. Wat hoopt Bertien eigenlijk over vijf jaar bereikt te hebben? ‘Dat kunstzinnig.nl dan dé website is geworden waar creatief Nederland elkaar vindt en inspireert. Da’s goed voor alle mensen die mooie dingen maken én goed voor onze leefomgeving die zoveel mooier, vrolijker en fleuriger wordt!’ Het is ook goed voor de portemonnee. Exposeren in galeries kost volgens Arie algauw zo’n tweeduizend euro. Dan hangt je werk er een week of drie en als je iets verkoopt moet je een deel van de opbrengst afstaan aan de galerie.

Commercieel gezien is het dus heel slim om op kunstzinnig.nl te adverteren, want daar zijn geen kosten aan verbonden, waardoor de prijzen van de artikelen ook niet kunstmatig hoog gehouden hoeven worden. Wie weet verdringen de amateurs de profs straks nog van de markt. Arie ziet het zo’n vaart nog niet lopen. ‘Nou krijg je pas écht een elitaire opmerking: kwaliteit onderscheidt zichzelf. Er zal dus altijd een markt zijn voor professionals. Bovendien kunnen amateurs ook een goede invloed hebben op de professionele kunstscene. Een vernieuwende amateur kan de profs inspireren, of zichzelf opwerken en een echte toevoeging zijn op het bestaande kunstaanbod.’

Gepubliceerd op Cut.up.media, 1 november 2006.